Nguyễn Nhân Trí -
- Tôn Giáo
- Sự Chết và Con Người
- Thuyết Tiến Hóa
Chương 14:
Tóm Lược và Kết Luận
Các nguyên tắc chính yếu trong lý thuyết về “biến thể di truyền xuống thế hệ tương lai” của Darwin nói chung là:
-
Sự biến thể xảy ra thường xuyên trong thiên nhiên giữa thế hệ cha mẹ và con cháu.
-
Mọi sinh vật trong một môi trường sống đều tranh đấu không ngừng để sinh tồn.
-
Sự tranh đấu để sống còn dẫn đến sự tuyển chọn bởi thiên nhiên: chỉ có những biến thể có ích lợi sẽ được bảo tồn và di truyền xuống các thế hệ tương lai.
-
Những biến thể nầy tích tụ chồng chất dần dần tạo ra những chủng loại mới. Những chủng loại mới nầy càng lúc càng tiến hóa phức tạp và thích ứng hơn với môi trường sống của chúng.
Darwin nhìn nhận lý thuyết của ông vẫn còn có một số lỗ hổng vì sự hiểu biết hữu hạn của khoa học hiện thời. Ông cũng nhìn nhận có nhiều nghi vấn và chống đối trong giới khoa học gia. Tuy vậy ông cho rằng các nguyên tắc ông đưa ra để hỗ trợ lý thuyết nầy đều rất thỏa đáng và vững chắc.
Darwin cho rằng sự nghi vấn và chống đối lý thuyết của ông phát xuất từ một vài lý do không liên quan gì đến giá trị khoa học của những nguyên tắc trên. Thứ nhất, người ta khó có thể thay đổi trong một sớm một chiều được một định kiến đã nằm sâu trong tiềm thức họ rằng con người là một sinh vật đặc biệt, cao cả và khác xa hẳn mọi sinh vật khác. Vì vậy trong một xã hội bị chi phối và ảnh hưởng nặng nề bởi giáo điều Thiên Chúa Giáo, ngay cả những nhà khoa học kỳ cựu vẫn không thể chấp nhận được mọi sinh vật đều có một mối liên hệ gần gũi và có cùng nguồn gốc tổ tiên với nhau. Thứ hai, Darwin cho rằng người ta khó nắm được ý niệm rằng sự biến thể từ sinh vật nầy sang thành sinh vật khác xảy ra từng bước cực kỳ nhỏ và cực kỳ chậm.
Lý do chống đối lớn nhất và thường gặp nhất là sự thiếu bằng chứng cho thấy sự hiện hữu của những sinh vật “chuyển tiếp” hay “trung gian” giữa hai sinh vật có liên hệ tổ tiên con cháu trực tiếp với nhau. Darwin cho rằng tuy ông đã giải thích cặn kẽ về các nguyên nhân của sự “thiếu bằng chứng” nầy (như đã trình bày ở Chương 9 và 10) nhưng ảnh hưởng tôn giáo và bản chất tự nhiên của con người đã ngăn cản nhiều khoa học gia hoàn toàn chấp nhận lý thuyết của ông
.
Tuy gặp nhiều chống đối Darwin vẫn tiên đoán rằng lý thuyết của ông một ngày đó sẽ “cách mạng hóa” cách nhìn về nguồn gốc sự sống của mọi sinh vật kể cả con người.
Luận Giảng
Darwin không sống lâu đủ nhìn thấy cuộc cách mạng hóa mà ông tiên đoán. Cho đến đầu thế kỷ thứ 20 khi Mendelian khám phá ra nguyên lý biến thể của gene thì người ta mới giải thích được rõ ràng về cơ cấu và quá trình tạo thành dị dạng trong sinh vật mà lý thuyết Tiến Hóa của Darwin đã ước định.
Sau khi quyển Nguồn Gốc Chủng Loại được ấn hành, trên một mặt Darwin được nhìn nhận là người đầu tiên chính thức đưa ra một lý thuyết có vẻ như giải thích được những thắc mắc trong giới sinh vật và khảo cổ vật học từ trước đến lúc bấy giờ. Trên một mặt khác, Darwin đã thu hút được không ít người muốn triệt hạ lý thuyết của ông bằng bất cứ hình thức nào.
Có thể vì thế mà tuy bất đồng ý kịch liệt với thuyết sáng tạo, Darwin cũng cho rằng Đấng Tạo Hóa đã thổi hơi thở đầu tiên vào chủng loại đầu tiên. Đó là vì tuy diễn giảng được mọi diễn biến trong quá trình tiến hóa của chủng loại, Darwin đã không thể nào giải thích được rõ ràng mầm sống đầu tiên đã đến từ đâu. Cũng có thể là Darwin muốn giảng hòa phần nào với những thế lực lớn trong xã hội lúc bấy giờ, ông đã dùng chữ hoa trong chữ Đấng Tạo Hóa để hàm ý đây là Thượng Đế của Thiên Chúa Giáo.
Trong suốt quyển sách nầy, Darwin không bao giờ dùng đến chữ “tiến hóa” ngoại trừ ở chữ cuối cùng. Chữ “tiến hóa” là một đề tài tranh cãi nóng bỏng và đây cũng là một quan điểm bị chống đối tích cực bởi nhiều người. Những lý thuyết tiến hóa của các đồng nghiệp nổi tiếng của Darwin như Jean-Baptiste Lamarck and Robert Chambers đã gặp nhiều trở ngại trước đó. Có thể là Darwin không muốn người đọc bị ảnh hưởng bởi các tư tưởng trên quá sớm trong khi đang suy nghiệm những gì ông trình bày nên ông đã cố tình tránh dùng chữ “tiến hóa” cho đến phút giây chót. Chỉ khi nầy ông
mới tuyên bố rằng “mọi chủng loại đã, đang và luôn luôn còn tiến hóa” và điều nầy cũng là lời xác định của Darwin rằng lý thuyết ông đưa ra ở đây cũng là một dạng của thuyết tiến hóa.