Nguyễn Nhân Trí -
- Tôn Giáo
- Sự Chết và Con Người
- Thuyết Tiến Hóa
Chương 11:
Sự Phân Tản trên Môi Trường Địa Lý
Ở đây Darwin khảo sát về vai trò của phân cách bởi môi trường địa lý và sự di dân trong quá trình tạo thành chủng loại.
Darwin cho rằng khí hậu của một địa phận đóng một vai trò rất nhỏ trong sự tương đồng hay khác biệt của các chủng loại. Đó là vì ông nhận thấy trên thế giới ở những nơi có khí hậu tương tự nhau vẫn có nhiều chủng loại hoàn toàn khác hẳn nhau. Theo ông, ranh giới cách biệt ngăn cản sự di dân của chủng loại đóng một vai trò quan trọng hơn nhiều trong sự phát triển và thành hình của chủng loại mới.
Trên những lục địa hay các hòn đảo lớn nằm cách biệt nhau (như Úc Châu, Phi Châu và Nam Mỹ) có những chủng loại hoàn toàn khác biệt với nhau cũng như khác biệt với tất cả các nơi khác. Trong những biển, hồ lớn nằm cách biệt cũng vậy. Ở những lãnh thổ mà sự nhập cư khó khăn, các sinh vật ở đó bị cô lập nên không bị hợp chủng hay bị ảnh hưởng bởi các sinh vật di dân từ nơi khác đến được. Chúng vì vậy sẽ phát triển, tiến hóa để thích hợp theo điều kiện sống trong môi trường riêng biệt ở đó và sẽ dần dần biến thành những chủng loại khác hẳn với các sinh vật ở mọi nơi khác.
Hiện tượng vừa tả trên làm Darwin tự hỏi: Các chủng loại đã được tạo thành từ một địa điểm nào đó trên địa cầu rồi dần dần lan tràn đi khắp nơi, hay chúng đã được tạo thành cùng một lúc từ nhiều địa điểm khác nhau? Darwin tin rằng mỗi chủng loại đã phát xuất từ một địa điểm nào đó rồi dần dần di dân lan tràn đi khắp nơi.
Đối với những chủng loại sống trên đất cạn thì việc di dân xa rộng tương đối khó khăn. Đó là vì chúng không thể vượt qua các chướng ngại vật địa lý to lớn như biển rộng hay núi cao. Tuy nhiên đối với thực vật thì có nhiều cách để chúng có thể được di chuyển từ nơi nầy sang nơi khác, ngay cả vượt qua những đại dương. Nhiều hạt trái cây có thể chịu đựng được nước mặn và nổi trôi từ lục địa nầy sang lục địa khác. Nhiều hạt trái cây có thể nương nhờ chim chóc trong lông, chân, mỏ, bao tử của chúng để du hành những khoảng cách rất xa. Những băng sơn cũng có thể chuyên chở hạt giống đi hàng ngàn cây số.
Một phương cách di chuyển quan trọng khác trong việc giúp đỡ, cũng như giới hạn, các chủng loại di dân từ nơi nầy sang nơi khác là sự thay đổi địa hình trên bề mặt địa cầu. Không giống như một số nhà địa chất học, Darwin không tin rằng các hòn đảo được tạo thành từ sự tách rời hay di chuyển của các lục địa. Ông cho rằng sự thay đổi của mực nước biển qua những chu kỳ dài mỗi lần hàng trăm triệu năm là nguyên do chính của sự thay đổi địa hình trên mặt địa cầu.
Theo Darwin, những khi mực nước dâng cao, một số khu vực bị cắt rời ra khỏi lục địa chính và trở thành những đảo, hay quần đảo. Các
sinh vật trong những khu vực đó bị cô lập và dần dần tiến hóa trở thành những chủng loại khác hẳn với những chủng loại trong lục địa chính. Trong những khi mực nước hạ xuống thấp, những hòn đảo trở lại nối liền với lục địa (hoặc các lục địa trở thành nối liền với nhau). Mọi sinh vật lại có thể di chuyển từ lãnh thổ nầy sang lãnh thổ khác. Chúng lại có dịp tương tác với nhau, tranh giành, ảnh hưởng đến sự sống còn và tiến hóa lẫn nhau.
Darwin dùng Thời Đại Băng Giá (the Ice Age) để làm một thí dụ. Trong thời kỳ nầy chỉ có một số chủng loại thích hợp cho thời tiết cực lạnh có thể sinh tồn. Đến cuối thời kỳ nầy, các chủng loại còn sống sót phải di dân lên các đỉnh núi cao để có khí hậu lạnh đủ cho chúng có thể sống được. Sự kiện nầy giải thích được hiện tượng tại sao ở những đỉnh núi cao xa cách hẳn nhau trên thế giới có những sinh vật tương tự và tương cận nhau. Một thí dụ nữa là khi mực nước biển hạ thấp thì có một dãi đất dài nối liền miền tây Châu Úc qua Siberia đến tận miền đông Châu Mỹ. Với dãi đất trên, các sinh vật trên Châu Âu, Châu Á và miền nam lẫn bắc Châu Mỹ đều đã có thể di chuyển qua lại.Đến cuối Thời Đại Băng Giá, các phần nước đóng băng tan chảy ra làm mực nước trên toàn mặt địa cầu dâng cao lên. Ngày nay dãi đất trên đã bị vùng biển Bering Strait bao phủ. Các sinh vật hiện tại trên các lãnh thổ trên do đó mặc dù đã tiến hóa riêng rẻ khác đi nhưng đều vẫn có những điểm tương đồng cho thấy rằng chúng đã xuất phát từ những chủng loại gốc chung.